تفکیک دعاوی به مالی و غیر مالی

دعاوي حقوقي از نظر هزينه‌هاي دادرسي به دو قسم تقسيم مي‌شود. اين دو دسته عبارتند از: دعاوی  مالی و غيرمالی .گاهی اوقات در تشخیص دعاوی مالی و غیر مالی دچار اشتباه می شویم؛ حتی در مواردی مشاهده می شود که در محاکم نیز این اتفاق می افتد. برای تشخیص این دو دعوا شرح ذیل به زبان ساده و به شیوه کوتاه آماده شده است:

1-    تعریف حقوق مالی –حقوق مالی امتیازاتی است که قوانین هرکشوری به اشخاص می دهند تا نیاز های مادی خود را برطرف کنند. این حقوق قابل مبادله و تقویم به پول هستند.

2-    حقوق غیر مالی– حقوق غیر مالی امتیازاتی است که هدف آن رفع نیاز های عاطفی و اخلاقی انسان است.مثل حق زوجیت ، حق ابوت .این حقوق هم ارتباط با مال دارند.

3-    انواع حقوق مالی

3-1 –حق عینی

حقی است که شخص مستقیما” نسبت به مالی ملموس و قابل رویت دارد.مثل حقی که فرد نسبت به ملک خود دارد.

3-2- حق دینی

حقی است که فرد نسبت به دیگری پیدا می کند.که صاحب این حق را اصطلاحا” طلبکار می گویند و طرف دیگر را مدیون یا بدهکار می نامند.

4-    تفاوت بین دعوای مالی و غیر مالی

در دعوای مالی ، مستقیما” مالی طلب می شود مثلا” ثمن معامله ای مطالبه می شود یا اجاره های عقب افتاده مطالبه می شود یا یکی از وراث ، سهم الارث خودش را مطالبه می کند.

اما در دعوای غیر مالی ، مستقیما” مالی مورد مطالبه نیست اما چیزی مطالبه می شود که ممکن است نفع مالی و یا معنوی داشته باشد.مانند اینکه موجر بدنبال فسخ اجاره باشد . یا بدنبال تخلیه مورد اجاره است. یا شخصی بدنبال رفع مزاحمت از قسمت های مشاعی است.

5-    انواع دعاوی مالی

5-1- دعوی مالی قابل ارزیابی – مانند دعوی مالکیت

5-2- دعوای مالی غیر قابل ارزیابی-هزینه دادرسی آنها بطور ثابت از قبل تعیین شده است.

6-    هزینه دادرسی دو دعوا

الف- در دعاوي مالي ،آغازکننده دعوا با دو قسم هزينه دادرسي روبه‌رو است. نخست هزينه‌اي به ميزان 50000 ريال که بابت ورود دعوا دريافت مي‌شود و ديگر هزينه‌اي که بابت طرح دعوا مورد مطالبه قرار مي‌گيرد. هزينه طرح دعوا در دعاوي مالي به اين صورت محاسبه و از خواهان مطالبه خواهد شد: به ازاي 1 ميليون تومان ابتداي خواسته 1/5 درصد و به ازاي بيش از 1 ميليون تومان خواسته 2 درصد به عنوان هزينه دادرسي وصول مي‌شود.

ب- در دعاوي غيرمالي همانند دعاوی مالی دو قسم هزینه دادرسی دارد نوع اول هزينه‌اي است که بابت ورود دعوا دريافت مي‌شود که آن 50000 ريال يا پنج هزار تومان است و نوع ديگر هزينه‌اي است که بابت طرح دعواي غير مالي از آغازکننده دعواي مزبور وصول مي‌شود. اين هزينه به ميزان 55000 ريال خواهد بود.(در حال حاضر سال 93)

7-    مصادیق دعاوی مالی و غیر مالی

     الف – مصادیق دعاوی مالی

1-مطالبه خسارت به طور کلی (ماده 515 ق.آ.د.م)

 2-مطالبه وجه اسناد تجاری بهادار مانند چک ،سفته ،برات و…و اسناد عادی.

3-الزام به تنظیم سند رسمی ملک غیرمنقول .

4-الزام به تنظیم سند اتومبیل( نظریه شماره 4871/7-29/6/1377 اداره حقوقی دادگستری )، ،تلفن وکشتی،

5-ابطال سند مالکیت

6-ابطال سهام شرکت

7-ابطال قراردادعادی انتقال ملک مانند قولنامه و …

8-الزام به انتقال سهم یا شرکت

9-استردا د اموال منقول

10-دادخواست ضرر و زیان ناشی از جرم

11-اختلاف ناشی از پیمان ها

12—ابطال عملیات اجرایی اسناد لازم الاجرای مالی مانند چک و سفته

13-مطالبه سهم الشرکه

14-مطالبه بهای زمین تملیکی توسط دولت

15-الزام به ایفای تعهد مالی

16-اعتراض ثالث به دعاوی فوق

17-ورود  ثالث به دعاوی فوق

18-تقابل به دعاوی فوق

19-دعاوی راجع به حقوق مالی مانند حق شفعه ،حق فسخ،ابطال معامله و بی اعتباری سند

20-اعتراض به ثبت

21-مطالبه ثمن

22-اثبات اقاله یا الزام به حضور خوانده جهت اقاله

23-استردادمبیع و ثمن

24- مطالبه وجه التزام مندرج در قرارداد

25-مطالبه وفای به شرط مشروط بر اینکه مورد معامله قابل ارزیابی باشد .

26-الزام شرکت بیمه به پرداخت غرامت

27-انحلال شرکت بازرگانی موضوع ماده 199 ق.ت

28- بطلان شرکت به لحاظ فقدان شرایط انعقاد عقد

29-خلع ید

30-الزام به تغییر چاه توالت و دستشویی و باغچه که موجب خسارت به ساختمان شده است.

31-مطالبه خسارت ناشی از نشت چاه و ترکیدن لوله آب و فاظلاب

32-قلع و قمع بنا در صورت اختلاف در مالکیت

33-مطا لبه هزینه دادرسی و حق الوکاله (موضوع ماده 515 ق.ا.د.م)

34-ابطال رای داور در صورتی که موضوع مال باشد.

35-دعاوی مربوط به حق تالیف ،تصنیف و حق اختراع

36-دعوای مالکیت رای وحدت رویه شماره 579-28/7/1371

37-اعتراض به تحدید حدود(نظریه شماره 5114/7-24/11/1360 اداره حقوقی دادگستری)، دعوای افراز،تقسیم و فروش اموال مشاع در صورت اختلاف در مالکیت

38-ابطال صورتجلسه افراز در صورت اختلاف در مالکیت

39-دعوای بطلان تقسیم مال مشاع در صورت اختلاف در مالکیت

40-الزام به فروش مال مشاع در صورت اختلاف در مالکیت(ماده 4 قانون افرازو ماده 9 ایین نامه آن  )

41-استرداد لاشه چک ،سفته و برات

42-درخواست صلح وسازش در امور مالی

43-دعوای مطالبه دیه به طرفیت وارث قاتل غیر عمد

44-دعوای برائت از پرداخت وجه الکفاله

45-دعوای ابطال اجاره نامه ملک مزروعی

46-اعتراض به عملیات اجرایی راجع به توقیف ملک معین

47-دعوای ابطال ورقه لازم الاجرا راجع به منافع مورد مصالحه

48-دعوای تخلیه ید از عین مستاجره یا مرهونه

انواع دعاوی مالی در امور حسبی :

1-تقسیم ترکه در صورت اختلاف در مالکیت

2-الزام به فروش ترکه در صورت اختلاف در مالکیت

3-مطالبه سهم الارث به طرفیت کسی که سهم الارث نزد اوست.

انواع دعاوی مالی مربوط به موجر و مستاجر:

1-مطالبه اجور معوق

2-مطالبه سرقفلی

3- تعدیل و افزایش اجاره بها و مطالبه ما به التفاوت آن

4-مطالبه اجرت المثل

5- مطالبه حق کسب و پیشه و تجارت به طور مسقل  

ب )مصادیق دعاوی غیرما لی

1-الزام  به تعهد غیرمالی

2-دعوای  ثبت علایم تجاری و اختراع

3-دعوای تخلیه

4-تامین خواسته( موضوع ماده 108 ق.آ.د.م )

5-دستور موقت (موضوع ماده 310 الی 325 ق.آ.د.م)

6-ابطال عملیات اجرایی اسناد غیرمالی مانند تخلیه

7-تعیین داور و تقاضای اجرائیه برای رای داور

8-حکم فروش مال غیر منقول

9-تصرف عدوانی،ممانعت از حق ومزاحمت از حق(مواد 158 ،159،و 160 ق.آ.د.م)

10-عزل وکیل(678 ق.م )

11-عزل وکیل(بند 1 ماده 678ق.م)

12-تفکیک ملک و فک رهن

13-افراز در صورتی که مالکیت مورد اختلاف نباشد.(موضوع ماده 1 قانون افراز)

14-اعتراض به رای هیئت تشخیص( ماده 22 ق.ک)و صدور اجرائیه برای رای هیئت تشخیص قانون کار.

15-دعوای ورشکستگی و انحلال شرکت و تعیین مدیر تصفیه .

16-اعتراض به نطریه کمسیون ماده 12 قانون زمین شهری

17-تصحیح نام در مدرک تحصیلی

18-دعوای رفع رطوبت

19-تنفیذ صلح نامه عادی

20-دعوای ابطال رای داور در صورتیکه رای داوری مربوط به حقوق مالی نباشد.

21-درخواست سازش بین طرفین تا هر مقداری که خواسته باشد.

22-اعتراض به رای قاضی هیئت حل اختلاف ماده 56 قانون حفاظت از جنگل ها.

23-در وقف و تولیت

24- اعتراض به رای هیات عالی نظام پزشکی

25-دعوای تغییر جنسیت

26-دعوای ابطال پروانه حفر چاه(نظریه شماره 420/7-24/1/1362 اداره حقوقی دادگستری.)

27-تایید قولنامه (وحدت رویه شماره 69/59-10/1/71)

28-بطلان مال مشاع به شرط عدم اختلاف ذر مالکیت

29-ابطال فروش مال مشاع به شرط اختلاف در مالکیت

30- دعوای تزویر و جعل در اسناد

31-بطلان تعهدات در صورتیکه موضوع تعهد مالی نباشد.

32-دعوای اعاده اعتبار ورشکسته (موضوع ماده 561 ق.ت)

33-استرداد عین چک و اوراق بهادار

34-دعوای اعسار

35-تشخیص صحت تاریخ معامله   (وحدت رویه 545-30/11/1369 )

36-دعوای راجع به حقوق ارتفاقی(مواد 40 و 93 ق.م )

دعاوی غیرما لی در   امور حسبی:

1-نصب قیم ،عزل قیم،نصب امین ،ضم امین (1184 و 1186ق.م )

2-صدور حکم موت فرضی

3-درخواست مهر و موم و تحریر ترکه

4-بطلان ترکه

5- صدور حکم حجر،تعیین تاریخ حجر

6-اخراج ثلث از ماترک

7-الزام به فروش ترکه

8-گواهی رشد

9- تنفیذ وصیت نامه

10-گواهی حصر وراثت

انواع دعاوی غیر مالی در امور خانواده :

1- استردادشیربها

2-استردادجهیزیه

3-مطالبه مهریه

4-مطالبه نفقه معوقه ،ایام عده،افزایش و تعیین نفقه آینده

5-ازدواج مجدد

6-الزام به ثبت واقعه طلاق و رجوع

7-گواهی عدم سازش

8-تمکین

9-درخواست حضانت و کسب اجازه ملاقات با فرزند مشترک

10-انکارزوجیت

11-دعوای نسب

12- دعوای وصایت و فرزندخو اندگی

انواع دعاوی غیر مالی مربوط به ثبت احوال:

1-ابطال واقعه فوت  

2-رفع واقعه فوت از سند سجلی

3-ابطال نسب یا نفی آن

4-دعوای ابوت و یا بنوت

5-اثبات بلوغ برای ازدواج

6-تغییر نام کوچک

7-اثبات سیادت

8-تصحیح و ابطال شناسنامه از حیث شماره و سایر مشخصات

9-اصلاح  تاریخ فوت در گواهی فوت

10- تغییرجنسیت  

دعاوی غیر مالی ذاتی:

1-دعوای الزام به استرداد سند (مگر اینکه موضوع سند جنبه مالی نداشته باشد نام خصوصی و عکس خانوادگی)

2-دعوای زوجیت

3-دعوای حجر

دعاوی غیر مالی اعتباری:

1-خلع ید(در صورتیکه مالکیت مورد نزاع نباشد)

2-درخواست افراز(در صورتیکه مالکیت مورد نزاع نباشد)

3-تقسیم فروش مال مشاع(در صورتیکه مالکیت مورد نزاع نباشد)

4-دعاوی راجع به موجر و مستاجر به جز دعاوی اجور معوقه

5-میزان حق الوکاله وکیل

6-دعوای مزاحمت  ،ممانعت از حق و تصرف عدوانی در عین غیر منقول(موضوع مواد 158 الی 160 ق.آ.د.م)

تاریخ نگارش :مهرماه 93 ساعد امین جعفری

بدون نظر

ارسال نظر