11 آبان 1393 وقتی برای جدایی تفاهم می‌شود!

رشد فزاینده طلاق در سال های اخیر این مساله را به یکی از اصلی ترین نگرانی های خانواده های ایرانی تبدیل کرده است. همزمان با این نگرانی اخبار، گزارش ها و تحلیل های بسیاری پیرامون مساله طلاق منتشر شده است. به جز آمار طلاق، بررسی ها و تحلیل های بسیاری نیز در سال های اخیر در این باره وجود داشته است. بر اساس آخرین اخبار، در سال 91 حدود 16 طلاق در هر ساعت اتفاق می افتاد که در سال 92 این رقم به 18 طلاق در هر ساعت افزایش یافت. از این رو، کارشناسان معتقدند، منحنی طلاق در 10 سال اخیر سیر صعودی طی کرده است و میانگین کشوری طلاق حدود 22 تا 23 درصد است. یعنی از هر 5 ازدواج، یک ازدواج منجر به طلاق می شود. البته این رقم در کلانشهر ها از این میزان هم بالاتر است. علاوه بر این، 80 درصد مطلقه های ما زیر 30 سال هستند. ضمن اینکه، به موازات افزایش طلاق در جامعه، جمعیت جوانی که با این آسیب اجتماعی رو به رو می شوند، افزایش می یابد. مطالعات انجام شده درمورد طلاق هم نشان می دهد افرادی که تجربه طلاق را پشت سر گذاشته اند در معرض انواع آسیب های اجتماعی قرار دارند.

          چند نکته در رابطه با طلاق

          بر اساس آمار منتشرشده از سازمان ثبت احوال کشور، آمار طلاق در سال 92 نسبت به سال گذشته 3/4 درصد رشد داشته است. علاوه بر این، 2/14 درصد از طلاق ها مربوط به سال اول و حدود 50 درصد از طلاق ها مربوط به 5 سال اول زندگی است. آمارها همچنین حکایت از این موضوع دارند که بعد از تهران،استان های گیلان، کردستان و خراسان رضوی بیشترین و استان های سیستان و بلوچستان، ایلام و یزد کمترین طلاق را داشته اند. با نگاهی به وضعیت ازدواج و طلاق در سال گذشته درمی یابیم که به ازای هر 5 ازدواج یک طلاق و به عبارت دیگر به ازای هر 100 ازدواج 20 طلاق در کشور اتفاق افتاده است. درصورتی که در 10 سال گذشته به ازای هر 100 ازدواج 10 طلاق داشته ایم و این نشان می دهد سرعت رشد طلاق نسبت به سرعت رشد ازدواج بیشتر بوده است.

          طلاق توافقی

          با اینکه آخرین بار در سال 85، معاون وقت قوه قضائیه اعلام کرده بود که 82درصد طلاق ها را طلاق های توافقی تشکیل می دهند اما، آمار دقیقی از تعداد این طلاق ها در دست نیست. در پایتخت از هر چهار ازدواج یکی به طلاق می انجامد و در سایر شهرهای کشور، به طور میانگین از هر دو ازدواج یکی در بن بست طلاق گیر می افتد و ازاین میان 82 درصد زوج ها عطای زندگی مشترک را به لقایش بخشیده و تن به طلاق توافقی می دهند. در جامعه ما، طلاق توافقی به طلاقی گفته می شود که یکی از طرفین از حق و حقوق خود کوتاه می آید تا دیگری حاضر به طلاق شود. این درحالی است که در معنای واقعی، طلاق توافقی وقتی معنی پیدا می کند که دونفری که رابطه شان به بن بست خورده است با در نظر گرفتن حرمت و مصلحت یکدیگر، برای حفظ حرمت و مصلحت فرزندان از همه حق و حقوق شان می گذرند و طلاق می گیرند ولی در کشور ما طلاق های بیدلیل جای طلاق های توافقی را گرفته است.

          طلاق توافقی یک روزه!

          برای طلاق توافقی باید زوجین یا وکلایشان با شناسنامه ها و عقدنامه به مجتمع قضایی خانواده مربوط به محل سکونتشان مراجعه کنند. بهتر است کارت ملی و یک قطعه عکس از زوجه هم همراهشان باشد تا در تکمیل پرونده به مشکلی برنخورند. وقتی دادخواست را نوشتند در مجتمع قضایی پذیرش می شوند. واحد پذیرش پرونده را تشکیل می دهد و نواقص را رفع می کند. بعد پرونده را می برند برای الصاق تمبر. برای طلاق توافقی تمبری به قیمت 10500تومان به پرونده الحاق می کنند. بعد از این مرحله پرونده در واحد ارجاع ثبت کامپیوتری می شود و به شعبه مورد نظر ارجاع می شود. بعد هم زوجین به دفتر شعبه مراجعه می کنند و تاریخ و ساعت دادگاهشان را معین می کنند. آنها یک قطعه عکس هم از زوجه می گیرند و برایش نامه ای صادر می کنند که برای آزمایش بارداری به آزمایشگاه معرفی شود. زوجه باید حداقل یک روز قبل از تاریخ دادگاه نتیجه آزمایش مبنی بر عدم بارداری اش را به دفتر شعبه تحویل دهد. اگر نتیجه آزمایش زوجه مبنی بر عدم بارداری همراهش باشد یک روزه کار تمام است. به این معنا که گواهی عدم سازش صادر می شود و زوجین می توانند به محضر مراجعه کنند.

          عنوانی که کار را تسهیل می کند

          رئیس انجمن مددکاران ایران در گفت وگو با آرمان با اشاره به قانون حمایت از خانواده می گوید: ماده 25 این قانون به این موضوع اشاره دارد که در صورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند، دادگاه باید موضوع را به مراکز مشاوره خانواده ارجاع دهد. حسن موسوی چلک بیان می کند: می توان گفت طلاق توافقی راحت ترین راه است. بنابراین، متقاضیان در دادخواست خود این موضوع را عنوان می کنند و اینگونه کارشان راحت تر می شود. دلیل اینکه 82 درصد از طلاق های کشورمان طلاق توافقی است هم می تواند همین موضوع باشد. او می افزاید:

البته یک بخشی از این موضوع واقعا به دلیل نداشتن تفاهم بین زوجین است که آنها را به جایی می رساند که می فهمند دیگر نمی توانند به زندگی مشترک خود ادامه دهند. از این رو، با درنظر گرفتن حقوق متقابل توافق به جدایی می کنند. قضات درصدور طلاق تعجیل نمی کنند چون می خواهند افراد به زندگیشان بازگردند اما، درمورد عنوان طلاق توافقی موضوع به گونه دیگری است.موسوی چلک ادامه می دهد:

اما، گاهی هم علت اصلی طلاق مطرح نمی شود و برای اینکه کارشان را تسهیل و تسریع کنند در دادخواست های خود از عنوان توافقی استفاده می کنند. چرا که در دادگاه های کشور با طلاق توافقی راحت تر از سایر دادخواست های طلاق برخورد می شود.

          تاثیرات روانی طلاق توافقی

          یک روانشناس نیز در گفت وگو با آرمان می گوید: طلاق یک آسیب اجتماعی است. اما، برخلاف سایر آسیب های اجتماعی ، انسانی دچار آسیب شده که اول از همه به خودش آسیب زده است تا به جامعه. امیرهوشنگ مهریار می افزاید:

مشکل اصلی که در جامعه ما در رابطه با مساله طلاق وجود دارد موضوع نگاه جامعه ما به این پدیده است. چراکه، اغلب در جامعه با دیدی منفی نسبت به این موضوع نگاه می شود و افراد طلاق گرفته و به ویژه زنان، دچار آسیب های زیادی بعد از طلاق می شوند. از این روست که این معضل به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی در نظر گرفته می شود.

او تصریح می کند:

طلاق توافقی از این نظر که مشکلات ناشی از اختلاف بین طرفین را به سرعت خاتمه می دهد نسبت به طلاق غیرتوافقی که بر روی طرفین و اطرافیان آنها تأثیر منفی می گذارد ارجح است.

مهریار ادامه می دهد:

در هر حال، طلاق توافقی با توافق زوج و زوجه روی مسائل مالی و سایر موارد صورت می گیرد اما در طلاق های غیرتوافقی یا زوج متقاضی است یا زوجه.

هانیه حقیقی

روزنامه صبح ایران آرمان

تاریخ :93/8/11